งานเผยแพร่ผลงานวิชาการของมหาวิทยาลัย

ยุคเริ่มต้น (พ.ศ. 2549-2550)

โครงการพัฒนาฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดลมีพัฒนาการมาเป็นลำดับ ตั้งแต่ พ.ศ. 2549 โดยสำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยมหิดล ในขณะนั้นซึ่งเป็นหน่วยงานที่มีหน้าที่หลักในการเป็นแหล่งรวบรวม จัดเก็บ และให้บริการสารสนเทศ ถึงแม้ว่าสารสนเทศทางวิชาการจะมีให้บริการหลากหลายรูปแบบ ทั้งในรูปแบบฉบับพิมพ์และรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ในฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์จำนวนมาก แต่จากการสำรวจผลงานวิชาการที่สร้างสรรค์โดยบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดล พบว่ายังมีผลงานทางวิชาการอีกไม่น้อยที่ยังอยู่กระจัดกระจายตามที่ต่างๆ ทั้งที่จัดเก็บอยู่ที่ตัวเจ้าของผลงานและหน่วยงานต่างๆ ซึ่งเป็นผู้จัดเก็บอย่างไม่เป็นระบบ ทำให้ไม่สามารถสืบค้นหาสารสนเทศที่มีคุณค่าเหล่านั้นกลับมาใช้ประโยชน์ได้

สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยมหิดล จึงเล็งเห็นความสำคัญของผลงานทางวิชาการที่ปรากฏอยู่นอกเหนือจากฐานข้อมูลออนไลน์ อันจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการศึกษาวิจัยของประชาคมมหาวิทยาลัยมหิดล รวมถึงนักวิจัยและนักวิชาการทั่วไป จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดลขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรในสังกัดมหาวิทยาลัยมหิดล โดยพัฒนาฐานข้อมูลกลางในการจัดเก็บ ประมวลผล และเผยแพร่ข้อมูล อีกทั้งเป็นเครื่องมือสืบค้นหาเอกสารงานวิจัยและผลงานวิชาการฉบับเต็มได้อย่างสะดวก รวดเร็ว และครบถ้วนสมบูรณ์

การดำเนินโครงการในระยะเริ่มแรกเมื่อ พ.ศ. 2549-2550 โดยมีห้องสมุดคณะ/สถาบันเข้าร่วมโครงการจำนวน 8 แห่ง* ได้แก่ คณะเภสัชศาสตร์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ คณะเทคนิคการแพทย์ คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ สถาบันวิจัยโภชนาการ สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรม และสถาบันวิจัยประชากร สำนักหอสมุดได้จัดตั้งคณะทำงานจัดทำฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดล ประกอบด้วยหัวหน้าห้องสมุดหรือผู้ประสานงานห้องสมุดคณะ/สถาบัน และผู้ประสานงานประจำคณะ/สถาบัน พร้อม ๆ กับพัฒนาฐานข้อมูลเพื่อจัดเก็บและประมวลผลด้วยโปรแกรมสำเร็จรูป Greenstone (URL : http://intranet.li.mahidol/gsdl/index.php) และเตรียมความพร้อมของบุคลากรให้สามารถลงรายการด้วยมาตรฐานเมตาดาตา โดยการให้ความรู้และดำเนินการฝึกอบรมโดยวิทยากรผู้เชี่ยวชาญในการลงรายการทรัพยากรสารสนเทศด้วยเมตาดาตา และเมื่อดำเนินโครงการได้ระยะหนึ่งประสบปัญหาด้าน Server และข้อจำกัดบางประการของโปรแกรมจัดการข้อมูล ใน พ.ศ. 2554 หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล จึงได้รับจัดสรรงบประมาณเพื่อจัดซื้อ Server ใหม่ที่มีขนาดใหญ่และมีประสิทธิภาพมากกว่าเดิม พร้อมทั้งปรับเปลี่ยนโปรแกรมจัดการฐานข้อมูลเป็นโปรแกรม DSpace version 1.6.2

ยุคสอง (พ.ศ. 2551 - ธันวาคม 2555) (กฤษฎาและศศิธร, สัมภาษณ์)

ยุคที่ สอง การดำเนินงานฐานข้อมูลหลายฐานเป็นภาระงานของบุคลากรงานเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นหลัก รวมถึงได้ทำหน้าที่ถ่ายโอนข้อมูลผลงานวิชาการจากโปรแกรม Greenstone มาลงในโปรแกรม DSpace โดยที่ไม่มีเวลาศึกษาผลกระทบและปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างการถ่ายโอนและหลังการถ่ายโอนข้อมูล จึงเป็นผลให้ข้อมูลหลายรายการขาดหายไป หลายรายการต้องนำเข้าใหม่โดยบุคลากรงานเทคโนโลยีสารสนเทศ พร้อมเปิดให้บริการฐานข้อมูลผ่านอินทราเน็ต (URL : http://mulinet6.li.mahidol.ac.th) ต่อมา จึงได้มีการแต่งตั้งคณะทำงานพัฒนาฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดล ตามคำสั่งหอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล ที่ ๐๔๕.๑/๒๕๕๔ ลงวันที่ ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เพื่อดำเนินงานพัฒนาโครงการต่อมา

ยุคสาม (ธันวาคม 2555 - 22 เมษายน 2559)

หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล มีการปรับโครงสร้างการบริหารงาน ตามประกาศมหาวิทยาลัยมหิดล เรื่อง การแบ่งหน่วยงานภายในส่วนงานของมหาวิทยาลัย พ.ศ. ๒๕๕๔ กำหนดให้มีฝ่ายคลังความรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล มีคำสั่งแต่งตั้ง นางสาวลักขณา บำรุงชูเกียรติ เป็นหัวหน้าฝ่าย มีงานเผยแพร่ผลงานวิชาการมหาวิทยาลัยมหิดล อยู่ภายใต้ฝ่ายคลังความรู้ มี นางสาวิตรี บุญปาลิต เป็นหัวหน้างาน รับผิดชอบพัฒนาฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดล โดยมีคณะทำงานฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดลให้คำปรึกษา แนะนำการดำเนินงานผ่านการประชุม

การดำเนินงานในยุคที่มีหน่วยงานรับผิดชอบโดยตรงตามโครงสร้างการบริหารงาน มีบุคลากรปฏิบัติงาน 2 คน คือ หัวหน้าฝ่าย และหัวหน้างาน ได้ดำเนินการศึกษาข้อมูลการดำเนินงานฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดล วางแผนการปฏิบัติงาน ประชุมคณะทำงาน นำเข้าข้อมูล ปรับปรุงข้อมูลในส่วนของแบบบันทึกข้อมูล ข้อกำหนดการลงรายการ ปรับเพิ่ม Sub-Community ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล ประสานงาน ให้คำปรึกษาแก่สมาชิกผู้นำเข้าข้อมูล จัดอบรมการลงรายการในฐานข้อมูล ขออนุญาตเผยแพร่ผลงานไปตามคณะ/สถาบัน บรรณาธิการวารสารของมหาวิทยาลัยมหิดล จัดทำโครงการทำงานนอกเวลาเพื่อเพิ่มยอดนำเข้าข้อมูล ทดลองแนะนำให้เจ้าของผลงานนำเข้าด้วยตัวเอง และได้รับงบประมาณในการปรับเปลี่ยน Server ให้มีขนาดใหญ่ขึ้นเพื่อใช้จัดเก็บ และสำรองข้อมูล มีการเผยแพร่ฐานข้อมูลสู่สาธารณะเป็นครั้งแรก ตั้งแต่ เมษายน ๒๕๕๘ ด้วย URL : http:// dspace.li.mahidol.ac.th รวมทั้งจัดทำเว็บไซต์ภายใน (http://intranet.li.mahidol/muir/) ครอบฐานข้อมูลเพื่อประชาสัมพันธ์ข้อมูล รายงานสถิติการดำเนินงานรายเดือน ติดตามการนำเข้าข้อมูลเพื่อให้ได้ตามตัวชี้วัดที่กำหนด รายงานผลรายไตรมาส รายปี มีการเตรียมปรับปรุง โปรแกรม DSpace เป็นเวอร์ชั่น 5.4 รวมถึงการแบ่งชุมชน (Community) จากเดิม 6 สาขา เป็นแบ่งตามคณะ สถาบัน

ความเป็นมาในยุค พ.ศ. 2559 ถึงปัจจุบัน

คลังสารสนเทศสถาบันของมหาวิทยาลัยมหิดล (Mahidol IR) = Mahidol University’s Institutional Repository (Mahidol IR) อยู่ภายใต้การดำเนินงานของงานเผยแพร่ผลงานวิชาการของมหาวิทยาลัย ฝ่ายคลังความรู้ เดิมใช้ชื่อว่าฐานข้อมูลงานวิจัยและผลงานวิชาการของบุคลากรมหาวิทยาลัยมหิดล โดยรวบรวมและจัดเก็บงานวิจัย ผลงานวิชาการของบุคลากรทุกคณะ / สถาบันในมหาวิทยาลัยมหิดล มีการจัดแบ่งชุมชน (Communities) ตามคณะ สถาบัน วิทยาลัย ศูนย์ของมหาวิทยาลัยมหิดล และแบ่งชุมชนย่อยเป็นประเภทเอกสาร โดยใช้โปรแกรม Open Source คือ โปรแกรม DSpace เวอร์ชั่น 5.4

ประเภทของเอกสารในคลังสารสนเทศสถาบันฯ ประกอบด้วยบทความวารสารที่เข้าถึงได้โดยเสรี (Open Access article) บทความวารสารที่ตีพิมพ์ในวารสารที่จัดทำโดยคณะ/ สถาบัน ผลงานการขอเลื่อนตำแหน่งให้สูงขึ้นของบุคลากรสายสนับสนุน ได้แก่ คู่มือปฏิบัติงาน งานวิเคราะห์ งานสังเคราะห์ ตลอดจนหนังสือ /ตำราวิชาการที่แต่งโดยคณาจารย์คณะต่างๆ นำเข้าตามมาตรฐานดับลินคอร์ เมตาดาตา และคู่มือการลงรายการฐานข้อมูล Mahidol-IR ด้วยเมตาดาตา ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2557